- NIEMODLIN ZAPRASZA - odkryj nasze atrakcje FILM - Materiały filmowe z Niemodlina

75 Rocznica Polskiego Państwa Podziemnego

24-09-2014
  W nocy z 26 na 27 września 1939 roku powstała w oblężonej Warszawie Służba Zwycięstwu Polski – konspiracyjna organizacja wojskowa, mająca prowadzić walkę przeciw okupantom. W listopadzie 1939 roku została ona przekształcona w Związek Walki Zbrojnej (ZWZ), podlegający rządowi emigracyjnemu. 14 lutego 1942 roku generał Władysław Sikorski przekształcił ZWZ w Armię Krajową (AK). Jej Komendantem Głównym został generał Stefan Rowecki, wybitny teoretyk walk miejskich. Utworzenie AK miało służyć scaleniu wszystkich grup wojskowych w jedną organizację, podległą rządowi londyńskiemu.
  Podziemne Państwo Polskie wypełniało nieomal wszystkie obowiązujące je funkcje: władcze, organizatorskie, wojskowe i opiekuńcze. Organizowało  życie na okupowanych terenach, bierny i czynny opór przeciw okupantom,  przyczyniając się w ten sposób do umacniania wśród rodaków wiary i nadziei na odzyskanie niepodległości.
  Jednym z najważniejszych jego zadań było szkolnictwo i opieka nad dziećmi i młodzieżą. Okupant niemiecki zamknął dla Polaków szkoły średnie i wyższe, pozostawiając tylko 7-klasowe szkoły podstawowe i zawodowe. W związku z tym zorganizowano znakomicie funkcjonującą sieć tajnego nauczania, obejmującą ponad milion młodzieży. Program gimnazjalny i licealny częściowo wprowadzono konspiracyjnie do szkół zawodowych, dla większości jednak przedmiotów (np. historia, geografia, łacina) stworzono formę tzw. kompletów (lekcje w mieszkaniach prywatnych). Do lata 1944 wydano kilkanaście tysięcy świadectw maturalnych. Tajne wyższe uczelnie z  wieloma wydziałami, działały w Warszawie, Krakowie, Wilnie i Lwowie. Uniwersytet Ziem Zachodnich, stworzony przez profesorów wysiedlonych z Poznania, oprócz centrali w Warszawie miał filie w Kielcach, Jędrzejowie, Częstochowie i Milanówku. Na uczelniach tych wydano kilka tysięcy dyplomów oraz kilkaset doktoratów. 
  Na terenie całej Polski dzialala również zakonspirowana organizacja harcerzy - Szare Szeregi. Głównym celem działalności podziemnego harcerstwa było przede wszystkim uchronienie młodych ludzi przed demoralizacją, którą niosła wojna, a także pielęgnowanie uczuć i tradycji patriotycznych.
  Do zadań Polskiego Państwa Podziemnego należało również wspieranie polskiej kultury i jej twórców. Organizowano konspiracyjne koncerty, przedstawienia teatralne, wieczory autorskie i wykłady naukowe. Finansowano twórców kultury (np. skupowano rękopisy, zamawiano utwory muzyczne). W tajnych drukarniach wydawano książki z zakresu literatury i poezji , prasę informacyjno-polityczną a przede wszystkim podręczniki (szkolne i wojskowe) .Działała radiostacja Świt, która z terenu Wielkiej Brytanii nadawała aktualne komunikaty i audycje.
    Dziełem Polskiego Państwa Podziemnego było nie tylko podjęcie walki zbrojnej z okupantem ale przede wszystkim podtrzymanie tradycji niepodległościowej i siły moralnej narodu oraz utrzymanie ciągłości  struktur  państwowych.
 
Przywódcy Podziemnego Państwa Polskiego:
 
  • Władysław Raczkiewicz
    Prezydent RP na uchodźstwie
    zmarł na emigracji w Wielkiej Brytanii w 1947 r.

 

  • Władysław Sikorski - generał broni
    Premier Rządu RP na uchodźstwie
    Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych
    zginął w katastrofie lotniczej w 1943 r.

 

  • Stanisław Mikołajczyk
    Premier Rządu RP na uchodźstwie
    zmarł na emigracji w USA w 1966 r.

 

  • Tomasz Arciszewski
    Premier Rządu RP na uchodźstwie
    zmarł na emigracji w Wielkiej Brytanii w 1955 r.

 

  • Kazimierz Sosnkowski „Godziemba” - generał broni
    Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych
    Komendant Główny Związku Walki Zbrojnej
    zmarł na emigracji w Kanadzie w 1969 r.

 

  • Tadeusz Komorowski „Bór” - generał dywizji
    Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych
    Dowódca Armii Krajowej
    w niewoli niemieckiej w latach 1944–1945
    zmarł na emigracji w Wielkiej Brytanii w 1966 r.

 

  • Michał Tokarzewski-Karaszewicz „Torwid”
    generał brygady
    Dowódca Służby Zwycięstwu Polski
    więziony przez Sowietów w latach 1940–1941
    zmarł na emigracji w 1964 r.

 

  • Stefan Rowecki „Grot” - generał dywizji
    Komendant Główny Związku Walki Zbrojnej
    Dowódca Armii Krajowej
    uwięziony przez Niemców w 1943 r. i zamordowany w 1944 r.

 

  • Leopold Okulicki „Niedźwiadek”
    generał brygady
    ostatni Dowódca Armii Krajowej
    uwięziony przez Sowietów w 1945 r.
    zmarł w więzieniu w ZSRS w 1946 r.

 

  • Cyryl Ratajski „Wartski”
    Delegat Rządu RP na Kraj
    zmarł w okupowanej Warszawie w 1942 r.

 

  • Jan Piekałkiewicz „Wernic”
    Delegat Rządu RP na Kraj
    uwięziony i zamordowany przez Niemców w 1943 r.

 

  • Jan Stanisław Jankowski „Soból”
    Delegat Rządu RP na Kraj, wicepremier
    kierujący Krajową Radą Ministrów
    aresztowany w 1945 r., zmarł w więzieniu w ZSRS w 1953 r.

 

  • Stefan Korboński „Zieliński”
    pełniący obowiązki Delegata Rządu RP na Kraj
    zmarł na emigracji w USA w 1989 r.

 

  • Kazimierz Pużak „Seret”
    Przewodniczący Rady Jedności Narodowej
    uwięziony przez Sowietów w 1945 r. i ponownie przez polskich
    komunistów w 1947 r., zamęczony w więzieniu w Rawiczu w 1950 r.


CZEŚĆ  ICH  PAMIECI  !